Przejdź do zawartości

Armia cieni (film)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Armia cienia
L’armée des ombres
Gatunek

dramat wojenny

Rok produkcji

1969

Data premiery

12 września 1969

Kraj produkcji

Francja
Włochy

Język

francuski

Czas trwania

139 minut

Reżyseria

Jean-Pierre Melville

Scenariusz

Jean-Pierre Melville
na podstawie powieści
Josepha Kessela

Główne role

Lino Ventura
Paul Meurisse
Jean-Pierre Cassel
Simone Signoret

Muzyka

Éric Demarsan

Zdjęcia

Pierre Lhomme
Walter Wottitz

Scenografia

Théobald Meurisse

Kostiumy

Colette Baudot

Montaż

Françoise Bonnot

Produkcja

Jacques Dorfmann

Strona internetowa

Armia cieni (fr. L’armée des ombres) – francusko-włoski dramat wojenny z 1969 roku w reżyserii Jean-Pierre’a Melville’a. Film powstał na podstawie książki autorstwa Josepha Kessela wydanej w 1943 roku pod tym samym tytułem. Scenariusz uzupełniono wspomnieniami Melville’a, również byłego członka Résistance.

Film wszedł na ekrany kin po wydarzeniach z maja 1968 roku i został poddany krytyce ze względu na rzekomą gloryfikację postaci Charles’a de Gaulle’a. Kontrowersje wokół filmu były jednym z powodów, dla których nie był on rozpowszechniany poza granicami Francji (np. w Wielkiej Brytanii został wyświetlony po raz pierwszy w 1978 roku, a w Stanach Zjednoczonych dopiero w 2006 roku).

Treść

[edytuj | edytuj kod]

Rok 1942, czas niemieckiej okupacji. Inżynier Philippe Gerbier, członek francuskiego podziemia, zostaje zdradzony i wydany w ręce funkcjonariuszy Gestapo. Udaje mu się jednak uciec i przedostać do Marsylii, gdzie wraz ze swymi współtowarzyszami ma doprowadzić do wykonania wyroku na zdrajcy.

Film realistycznie ukazuje doświadczenia bojowników Ruchu Oporu, zmuszonych do konfrontacji nie tylko z przeciwnikiem, lecz także ze sprzecznymi zasadami moralnymi.

Obsada

[edytuj | edytuj kod]

Krytyka

[edytuj | edytuj kod]

Film miał stanowić refleksję nad okresem okupacji Francji w latach 1940–1944 i nad postawą ogółu społeczeństwa wobec okupanta. Jednakże francuski Ruch Oporu i jego gloryfikowanie stały się tematem tabu podczas wojny algierskiej. Również Charles de Gaulle – ówczesny Prezydent Republiki Francuskiej, stojący podczas wojny na czele Wolnej Francji, a następnie Francji Walczącej, której z czasem podporządkowała się cała konspiracja jako Francuskie Siły Wewnętrzne – był obiektem rosnącej krytyki ze strony lewicowej opinii publicznej[2].

Mimo niskiej oceny francuskich krytyków filmowych, Armia cieni zebrała korzystne recenzje za granicą. W 2006 r., po ponad czterdziestu latach od premiery, film został dystrybuowany w USA. Został dobrze przyjęty przez tamtejszych recenzentów, którzy na łamach licznych dzienników i czasopism ogłosili Armię cieni najlepszym filmem roku 2006[3].

Tło historyczne

[edytuj | edytuj kod]

Scenariusz do filmu oparto na książce Josepha Kessela pod tym samym tytułem (w Polsce opublikowanej w 1947), powstałej ze zbioru zeznań przebywających na misji w Londynie bojowników Ruchu Oporu (autor dokonał w treści pewnych korekt, aby żyjącym bohaterom nie zagrażało niebezpieczeństwo ze strony okupantów i kolaborantów)[4].

Pierwowzorami Luca Jardie byli dr Jean Cavaillès (bojownik Wyzwolenia-Południe), Jean Moulin (przewodniczący Komitetu Koordynacyjnego Ruchu Zjednoczenia Oporu, a następnie Krajowej Rady Oporu), i mjr Pierre Brossolette (agent wywiadu Wolnej Francji)[5][6]. Postać Philippe’a Gerbier wzorowano na Jeanie Pierre-Bloch (szef cywilnej sekcji wywiadu Wolnej Francji), ppor. Paulu Rivière (bojownik Walki) i płk Gilbercie Renault (szef siatki Bractwo Notre-Dame) a Mathilde na Lucie Aubrac (bojowniczka Wyzwolenia-Południe)[7].

  1. Pułkownik André Dewavrin ps. „Passy” był podczas II wojny światowej oficerem wywiadu francuskiego (w latach 1940-1943 stał na jego czele).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. André DEWAVRIN «Le Colonel Passy» : généalogie par Alain GARRIC [online], gw.geneanet.org [dostęp 2020-04-19] (fr.).
  2. The Mortal Fear of Army of Shadows [online], Paste Magazine, 1 maja 2019 [dostęp 2022-05-23] (ang.).
  3. Recenzje najlepszych filmów 2006. metacritic.com. [dostęp 2012-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-13)].
  4. L’armée des ombres : un livre et un film – Musée de la Résistance et de la Déportation du Cher [online], resistance-deportation18.fr [dostęp 2020-04-19] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-22] (fr.).
  5. R. Ebert, The Great Movies III, s. 30, 2010.
  6. Le visage de l’histoire. L’armée des ombres et la figuration de la résistance au cinéma [online], persee.fr [dostęp 2020-04-19] (fr.).
  7. Melville’s French Resistance [online], criterion.com [dostęp 2020-04-19] (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]